Hemen hemen her insan hayatında en az bir stop motion tekniği ile karşı karşıya gelmiştir. Bunun en büyük örnekleri çizgi filmler buna ek olarak film sektöründe oluşturulan bazı filmlerde bu teknik ile elde edilmiştir. Peki, özellikle çocukları içine çeken bu teknik nedir? Nasıl yapılmaktadır? Hangi malzemelerden yararlanılmaktadır?
Stop Motion Nedir?
Film sektöründe yaygın olarak kullanılan bu teknik, çizimler veya oluşturmuş sahnelerin her hareketlerinin bir kare ile sabitlenerek belirli bir hızda art arda sunulmasıyla ortaya çıkan görsel öğedir. Stop motion çalışmalarının bilinen en yaygın hali çizgi filmlerdir. Çizgi filmler oluşturulan hikâye etrafında ortaya dökülen çizimlerin art arda aktarılmasını kapsar. Belirlenen senaryoya göre söz konusu sahnede bir insan elini kaldıracaksa önce eli aşağıda çizilir daha sonra biraz daha yukarıda ve daha da yukarıda çizilir. Bu çizimler bilgisayar ya da kâğıt yardımı ile hızlı bir şekilde art arda gösterildiği zaman izleyici tarafından söz konusu insan elini havaya hareket ettiriyormuş gibi görülür.
Stop motion tekniği kâğıt üzerine çizim yapılarak ya da kil hamuru benzeri materyaller kullanılarak yapılmaktadır. Kâğıt çizimi yukarıda anlatılan insan figürü için uygulanan teknik ile aynıdır. Hamur ile yapılan teknikte ise çeşitli materyaller ile sahne dekoru sağlanır ve hamur vasıtasıyla karakterler heykel gibi şekillendirilerek oluşturulur. Sahnenin gidişatına göre figürlere hareket verilerek fotoğrafları çekilir. Çekilen bu fotoğraflar kâğıt çizimi gibi bilgisayar yardımı ile art arda gösterilerek film haline getirilir.
Stop Motion Hangi Aşamalardan Geçer?
Stop motionu hakkıyla yapabilmek ve ilerde sorun yaşamamak için bazı adımlara dikkat etmek gerekmektedir. Bu adımları üç başlık altında toplamak mümkündür. Birinci aşama tasarım, ikinci aşama sahneleme, üçüncü aşama ise montajdır.
1)Tasarım
Bu aşama ortaya konacak çalışmanın en temel adımların birisidir. Yapılmak istenen projenin konusunun belirlenmesi, çekilecek sahnelerin nasıl anlatılacağına dair kararlar alınması, hangi materyallerin kullanılacağı, fotoğraflama işleminin nasıl yapılacağı, montajda hangi programların kullanılacağı, müzik seçimi, hamur ile yapılacaksa hangi hamurun tercih edileceği gibi pek çok aşamayı içinde barındırır. Bahsedilen bu adım en ince ayrıntısına kadar düşünülürse gelecek adımlarda kararsızlık ve zaman kaybı en aza indirgenmiş olur. Ayrıntılı bir tasarlama evresi yapılamasa bile en azından olay örgüsünün genel hatlarıyla hazırlanması gerekmektedir.
2)Sahneleme
Bu aşama da diğer aşamalar gibi önemli bir aşamadır. İzleyicinin dikkatini çekmede önemli unsurlardan biri olan sahneleme aşamasında titiz davranılması gerekmektedir. Bu aşama anlatılmak istenen olayın oluşturulması ve fotoğraflanmasını ele almaktadır. Bu aşamada hangi teknik ile stop motion yapılacağına karar vermek gerekmektedir( kâğıt, hamur, lego vs.). Eğer kâğıt üzerinde yapılacak ise çizimlere renklendirmede kullanılacak boyalara, kadraja, çizim adımlarını kararında yapmaya dikkat edilmemesi gerekmektedir. Hamur tekniği kullanma durumu söz konusu ise yine bu aşamada da kullanılan renklere, oluşturulacak karakterlerin orantılı ve sağlam olmasına (hamur ile yapılan karakterler ayakta durma konusunda sıkıntı yaşayabilmektedir. Bu sorunu en aza indirgemek için iskelet sistemi kullanmaya ve sertleşen hamur kullanımına dikkat edilebilir.), kadraja, sahne düzenlemesine dikkat edilmesi gerekmektedir.
3)Montaj
Bu aşama birinci ve ikinci adımda yapılanların toparlanması ve ortaya uygun bir çalışmanın konulmasını kapsamaktadır. Fotoğraflanan sahneler art arda belirli saniye ile sıralanır, çekimlere uygun seslendirme ve efektler eklenir, kullanılacak filtreler sahneye uygun olarak yerleştirilir. Tüm bunlar ilk aşamada belirlenen çerçeveye bağlı olarak yapılır ve izleyiciye sunulur. Montaj için ihtiyaca göre çeşitli programlar kullanılmaktadır. Örneğin camtasia studio ve adobe after effects bu iş kullanılan programlar arasındadır. Bu programlar biraz daha geniş çaplı, büyük çekimler için tercih edilebilmektedir. Eğer kişi hobi olarak kendi çapında telefonu ile basit çekimler yapacak ise onlar için de stop motion studio programı yararlı olacak ve istenildiği gibi çekimler yapılmasına olanak sağlayacaktır.
Hangi Malzemeler Kullanılmaktadır?
Fikir (kabaca bile olsa tasarlanmış bir olay örgüsü ve sahne tasarımı)
Kamera ( eğer profesyonel bir kamera için bütçe yoksa telefon kameraları da kullanılabilir.)
Bilgisayar (film haline getirilmeyecek sadece kâğıt üzerinde çalışılacaksa gerek yoktur.)
Duruma göre renkli kâğıtlar, model hamurları,Legolar, kalem, çeşitli şekillerde nesneler( hayal gücüne bağlı)
Sabitleyici ( tripot vb.)
Işık kaynağı